Razem możemy to zrobić, poprzez aktywne działanie, codzienne bycie razem, podejmowanie wyzwań i stawianie na dialog. Wszystko to przy budowaniu zaufania i szukaniu rozwiązań, które przyniosą korzyści dla młodzieży, rodziców, nauczycieli i kadry zarządzającej szkołą. Wierzymy w podejście wygrany-wygrany i chcemy działać razem, aby osiągnąć pozytywne rezultaty.
Aby uczynić szkołę lub przedszkole miejscem, gdzie Porozumienie bez Przemocy jest praktykowane jako codzienny drogowskaz komunikacji, warto podjąć odpowiednie przygotowania. Dlatego tak ważne jest, aby do tego celu zaangażować całą społeczność szkolną, w tym rodziców i personel administracyjny. Zdajemy sobie doskonale sprawę z procesów zachodzących w szkole przy wprowadzaniu zmian – zniecierpliwienie, nieufność, opór i powtarzanie słów „znamy to, u nas tak właśnie jest” lub „przecież to robimy”. Częste zmiany w oświacie, reformy i brak ciągłości rozpoczętych procesów, doprowadziły do zmęczenia środowiska. Mamy pełne zrozumienie dla tego zniechęcenia i z empatią podchodzimy do tego problemu. Jednocześnie wierzymy, że jeśli jasno i klarownie przekażemy wszystkim zainteresowanym, dlaczego zmiana jest potrzebna i dlaczego zachęcamy ich do zaangażowania się w ten kierunek, to wtedy razem będziemy mogli wypracować wspólną wizję naszej szkoły, która uwzględni potrzeby wszystkich. Ważne jest także, aby uważnie wysłuchać wątpliwości wszystkich zaangażowanych stron i dostrzec w nich człowieka z uczuciami i potrzebami, a nie tylko próbować przekonywać ich do naszego punktu widzenia. Ostatecznie naszym celem jest stworzenie szkoły, w której zarówno dorośli, jak i młodzież, będą czuć się dobrze, gdzie będzie przestrzeń do wzajemnego słuchania i wzrostu, a przede wszystkim do inspiracji.
Szkoła, jakich wiele
Ten przykład może pokazać nam, jak rada pedagogiczna i personel niedużej, państwowej szkoły podstawowej podjęli wyzwanie, by uczynić ze swojej szkoły miejsce, w którym nauka stanie się fascynującą przygodą, a relacje pomiędzy nauczycielami i uczniami będą opierały się na wzajemnym partnerstwie. Współpraca ta nie była wcześniej nazwana żadną konkretną metodą, programem czy koncepcją. Przez lata istnienia placówki, nauczyciele i uczniowie odnosili mniejsze i większe sukcesy, zwyciężając w konkursach wiedzy przedmiotowej, osiągając sukcesy sportowe i zdobywając laurki za działania na rzecz lokalnego środowiska. Jednak brakowało w szkole doświadczenia pracy zespołowej, a struktury organizacyjne ograniczały rozwój nauczycieli do placówek zewnętrznych. W przypadku udziału w kursach i studiach podyplomowych, motywacją nauczycieli było zwykle jedynie uzyskanie nowych kwalifikacji zawodowych, by uniknąć ryzyka utraty pracy.
Zespół nauczycieli i personelu szkoły postanowił zmienić to podejście. Razem z radą pedagogiczną, podjęli wyzwanie, by uczynić ze szkoły miejsce, w którym nauczyciele i uczniowie będą mogli pracować razem jako zespół, a relacje oparte będą na wzajemnym szacunku i akceptacji, a nie na systemie kar i nagród. Choć w początkowej fazie nie byli oni jeszcze świadomi, że wdrażają tak zwaną metodę X, ich praca, zaangażowanie i determinacja przyniosły pozytywne efekty, a ich wysiłki zaprocentowały w postaci wzrostu poziomu zaangażowania i osiągnięć uczniów:
- brak nawyku, by rozmawiać o swojej pracy lub o swoich osiągnięciach,
- brak kultury wspólnego świętowania sukcesów i uczenia się z trudnych sytuacji,
- brak gotowości otwartej komunikacji w sytuacjach konfliktowych,
- trudne okazało się również prowadzenie dialogu z szacunkiem, otwartością i budowaniem zaufania, w duchu partnerstwa z rodzicami uczniów i młodzieżą.
Wspólna wizja szkoły
Zgodnie z realiami szkolnymi, dyrektor zaprosił kadrę pedagogiczną do wspólnej pracy nad wizją szkoły. Wszyscy chętni nauczyciele zostali zaproszeni do współpracy, a dyrektor wyraził swoje chęci zaangażowania i członkostwa w radzie pedagogicznej. Reakcje wśród nauczycieli były zróżnicowane – jedni uśmiechali się, inni wykazywali zdziwienie, a jeszcze inni okazywali dystans i sceptycyzm. Jednakże, duża część grona nauczycielskiego zainteresowała się kierunkiem zmian, skierowanym po raz pierwszy w stronę rozwijania kompetencji miękkich i pozytywnego rozwoju, zamiast skupienia na zaleceniach odgórnych.
Pytania, które zostały zadane, okazały się pomocne w procesie wdrażania Porozumienia w szkole. Czym jest dla nich szkoła dialogu? Jak rozumieją dialog? Co jest dla nich ważne w relacjach między nauczycielami? Co jest ważne w relacjach z rodzicami uczniów, a co z uczniowską młodzieżą? Czego pragną, czego brakuje w szkole? Jakie kroki należy podjąć, aby uczynić szkołę miejscem większej satysfakcji, spokoju i radości?
W procesie wdrażania Porozumienia w szkole, ważne było zaangażowanie dyrektora, jego otwarta postawa, brak oceniania i skupienie się na faktach w trudnych czy spornych sytuacjach. Kluczowym elementem było szukanie sedna, które łączy potrzeby wszystkich stron, a nie skupianie się na tym, kto ma rację, a kto nie i czyj pomysł zostanie przeforsowany. Intencją dyrektora było stworzenie atmosfery zaufania i współpracy, w której wszyscy członkowie społeczności mieli poczucie ważności, a ich zdanie było brane pod uwagę.
Szkoła jest bowiem miejscem, które należy do nas wszystkich, a jej celem jest wspieranie uczniów w ich rozwoju, tak aby stali się szczęśliwymi i świadomymi ludźmi. To oni przecież kształtują naszą wspólną rzeczywistość. Warto więc poświęcić czas i energię na rozwijanie relacji w szkole, opartych na wzajemnym zaufaniu, szacunku i współpracy, abyśmy mogli działać w harmonii i pełni realizować nasze cele.
Zaufanie i współpraca
Czy chciałbyś poznać dalszy rozwój projektu w szkole? Po kilku miesiącach intensywnych prac rada pedagogiczna doświadczyła w swojej placówce zorganizowanej i zaplanowanej pracy zespołowej nad rozwiązywaniem szkolnych problemów oraz zaspokajaniem potrzeb rozwoju. Dzięki temu stała się społecznością uczącą się, świadomą wspólnych celów i potrzeb. Proces budowania społeczności uczącej się opartej na dialogu wciąż tam trwa i będzie się toczył dalej. Powstały solidne podwaliny do budowania współpracy pomiędzy nauczycielami, rodzicami i młodzieżą. Choć wyzwania, jakie napotykają nauczyciele i uczniowie, są nieuniknione, stanowią one okazję do tego by krok po kroku sprawdzać, co jest sednem, co jest istotne i jak możemy wypracować rozwiązania, które uwzględnią potrzeby wszystkich zainteresowanych.
Jeśli zależy Ci na rozwoju empatii w edukacji, może zainteresować Cię to szkolenie:
https://nvccoaching.pl/szyte-na-miare-warsztaty-dla-edukacji/